Zoeken
Onderwerp

Gender

Gender gaat over kenmerken die door de meeste mensen worden gezien als mannelijk of vrouwelijk. Genderidentiteit, genderexpressie en biologisch geslacht hebben allemaal met gender te maken. Maar het zijn drie verschillende dingen. Ieder mens heeft wel met alle drie te maken.

De genderkoek staat voor alles wat je bent en voelt op het gebied van gender. Het laat zien dat hoe je lichaam eruit ziet (geslacht) anders kan zijn dan hoe je je voelt (genderidentiteit) of hoe je je mannelijk of vrouwelijk uit (genderexpressie). Je kunt je ook mannelijk én vrouwelijk voelen, of daarmee spelen.

Genderidentiteit

Bij genderidentiteit gaat het er om of je je man, vrouw, allebei of geen van beide voelt. Iedereen heeft een genderidentiteit. Meestal past je genderidentiteit bij het lichaam waarmee je geboren bent. Dit noem je ook wel cisgender. Bijvoorbeeld: je bent met een meisjeslichaam geboren en je voelt je ook een vrouw. Maar dit hoeft niet per se zo te zijn.

Transgender

Als je transgender bent past je genderidentiteit niet bij je geboortegeslacht.
Bijvoorbeeld: je bent met een meisjeslichaam geboren, maar je voelt je een man. Of: je bent met een jongenslichaam geboren, maar je voelt je zowel vrouw als man. Als je erg ongelukkig bent met het lichaam (bijv. penis, vagina, borsten) waarin je geboren bent kan je eventueel door operaties en andere behandelingen van geslacht veranderen, dit heet ‘in transitie gaan’. Transgender zijn is aangeboren en staat los van cultuur, religie of opvoeding. Transgender zijn heeft ook niets te maken met seksuele oriëntatie (op wie je valt, en met wie je seks en/of met wie je een relatie wilt).

Non-binair of genderqueer

Misschien voel je je niet per se mannelijk óf vrouwelijk. Dit noem je non-binair of genderqueer. Deze mensen voelen zich man en vrouw tegelijk, geen van beiden, of iets tussen een man en vrouw in. Er zijn ook mensen die zich de ene keer man en de andere keer vrouw voelen, dit noem je ook wel genderfluïde.

Genderexpressie

Je kunt je mannelijk of vrouwelijk gedragen, kleden, lopen en praten. Dit wordt genderexpressie genoemd. Van vrouwen wordt vaak verwacht dat ze vrouwelijk zijn, en van mannen dat ze mannelijk zijn. Maar dit is niet altijd zo. Bijvoorbeeld: je bent een man en je draagt graag nagellak. Of je bent een vrouw en koopt graag je kleding op de mannenafdeling. Wat jij leuk vindt, hoe je je gedraagt en wat je doet hoeft niet te passen bij je genderidentiteit of je biologische geslacht. Het belangrijkste is dat jij doet waar jij je goed bij voelt! Genderexpressie zegt niets over je seksuele oriëntatie. Bijvoorbeeld: een man die zich vrouwelijk gedraagt hoeft niet homoseksueel te zijn. En een man die heel mannelijk is kan juist homoseksueel zijn. Genderexpressie en genderidentiteit kunnen ook verschillend zijn voor iemand. Een man die af en toe vrouwenkleding draagt hoeft niet het gevoel te hebben een vrouw te willen zijn, zoals wel vaak het geval is bij iemand die transgender is.

Travestie en ‘drag’

Als je aan travestie doet gedraag en kleed je je een deel van de tijd als het andere geslacht. Dit heet ook wel cross-dressing. Travestieten zijn vaak mannen die zich kleden en gedragen als vrouwen. Je kan dit om verschillende redenen doen: omdat je je deels vrouw voelt, omdat je er seksueel opgewonden van wordt, en/of omdat het gewoon prettig voelt. Travestie is anders dan ‘drag’. Bij ‘drag’ gaat het er om dat je andere mensen vermaakt door je te kleden en gedragen als iemand van het andere geslacht. Vaak is de kleding, make-up en het gedrag van ‘drag queens’, mannen die zich verkleden als vrouwen, en ‘drag kings’, vrouwen die zich verkleden als mannen, ook veel opvallender en uitbundiger dan bij travestieten.

Geslacht

Bij geboortegeslacht gaat het over de lichamelijke geslachtskenmerken waarmee je bent geboren. Je geslacht wordt meestal direct na de geboorte vastgesteld als jongen of meisje. Dit doen artsen op basis van geslachtskenmerken zoals chromosomen, uiterlijke en inwendige geslachtsorganen, en hormonen. De meeste mannen hebben XY-chromosomen, een penis, ballen (teelballen, testes), testosteron en een mannelijke lichaamsbouw. De meeste vrouwen hebben XX-chromosomen, vagina, eierstokken, baarmoeder, oestrogeen en een vrouwelijke lichaamsbouw.

Variaties in geslachtskenmerken

Bij sommige mensen zijn de geslachtskenmerken vóór de geboorte anders ontwikkeld dan meestal het geval is. Zo zijn er vrouwen zonder baarmoeder of vagina en vrouwen met XY-chromosomen. Er zijn mannen met een kleine penis en mannen met weinig of geen testosteron. Soms worden er babies geboren waarbij het uiterlijke geslachtsorgaan eruit ziet als een grote clitoris of een kleine penis. Deze variaties in geslachtskenmerken zijn een gevolg van een andere geslachtsontwikkeling. Het wordt ook wel intersekse genoemd. De medische parapluterm is differences/disorders of sex development (DSD). Variaties in geslachtskenmerken kunnen bekend worden voor de geboorte (bij chromosoom-variaties), net na de geboorte, in de pubertijd (bv. bij uitblijven van de menstruatie of hele vroege pubertijdsverschijnselen), of als blijkt dat iemand onvruchtbaar is. Voor de meeste mensen met intersekse is het niet iets wat je ‘bent’, maar wat je ‘hebt’. Sommige mensen met intersekse hebben medische behandeling nodig omdat ze anders medische problemen krijgen (bv. omdat ze zelf geen hormonen aanmaken).

Intersekse gaat niét over seksuele oriëntatie (op wie je valt, en met wie je seks en/of met wie je een relatie wilt) of genderidentiteit (of je je man of vrouw voelt). De meeste personen met een variatie in geslachtskenmerken voelen zich óf man óf vrouw en zijn heteroseksueel. Maar net als bij andere mensen kunnen zij ook homoseksuele, lesbische, biseksuele of transgender gevoelens hebben.

Huisarts achter bureau is in gesprek met de twee personen aan de andere kant van het bureau.
Hulp bij problemen

In elke levensfase kunnen seksuele problemen voorkomen. Heb je ergens last van en zoek je hulp? Neem dan contact op met de huisarts of seksuoloog.

Zoek hulp

Uw browser (Internet Explorer 11) is verouderd en wordt niet meer ondersteund. Hierdoor werkt deze website mogelijk niet juist. Installeer Google Chrome of update uw browser voor meer internetveiligheid en een beter weergave.