In het kort
- Het is een klein ankertje met hormonen
- Het wordt in de baarmoeder geplaatst
- In het hormoonspiraaltje zit 1 soort hormoon
- Dit hormoon zorgt ervoor dat je niet zwanger wordt
- Het werkt 5 of 8 jaar (hangt af van het type)
- Het hormoonspiraaltje is heel betrouwbaar
- Je betaalt per hormoonspiraaltje rond de €150,00 per 5 jaar. Omgerekend is dat €2,50 per maand.
Wat is een hormoonspiraaltje?
Het hormoonspiraaltje is een klein ankertje dat een ervaren huisarts, gynaecoloog of verloskundige in de baarmoeder plaatst. In het hormoonspiraaltje zit 1 soort hormoon: progestageen (een kunstmatige versie van het lichaamseigen hormoon progesteron). Dit hormoon zorgt ervoor dat er geen eicel rijpt. Als er toch een eitje vrijkomt, kan het niet nestelen in de baarmoeder. Verder zorgt dit hormoon er ook voor dat zaadcellen minder makkelijk in de baarmoeder kunnen komen. Er zijn verschillende soorten hormoonspiraaltjes. Vraag na welke het beste bij jou past. Afhankelijk van het spiraaltje kan deze 5 of 8 jaar blijven zitten.
Hoe gebruik je het hormoonspiraaltje?
Een ervaren huisarts, verloskundige of gynaecoloog plaatst het hormoonspiraaltje in de baarmoeder. Meestal gebeurt dit tijdens de menstruatie of direct daarna. Dit kan even pijn doen. Je kunt een uur van tevoren pijnstillers nemen (Naproxen 500mg of Paracetamol 2x500mg). Na het plaatsen hoef je 5 of 8 jaar niet meer aan je anticonceptie te denken. Na die tijd moet je het hormoonspiraaltje eruit laten halen of vervangen.
Het spiraaltje heeft twee korte draadjes die uit de baarmoedermond komen. Deze kun je zelf voelen diep in je vagina. Je kunt hiermee zelf controleren of het hormoonspiraaltje nog goed zit. Tijdens de seks kan een de partner heel soms de draadjes voelen. Dit is niet erg. De draadjes gebruikt de arts, gynaecoloog of verloskundige om het spiraaltje er weer uit te halen. Na verwijdering kun je een nieuwe laten plaatsen. Je kunt het hormoonspiraaltje ook al eerder weg laten halen. Bijvoorbeeld als je een kinderwens hebt of last hebt van bijwerkingen.
Let op! Als je gebruik maakt van menstruatiecups, verbreek dan eerst het vacuüm voordat je deze eruit haalt. Anders kun je per ongeluk het spiraaltje mee trekken. Oefen daarmee voordat je een spiraaltje laat plaatsen.
Hoe betrouwbaar is een hormoonspiraaltje?
Het hormoonspiraaltje is heel betrouwbaar. De kans op zwangerschap is ongeveer 0.1%. Dit komt doordat je de spiraal bijvoorbeeld niet per ongeluk kan vergeten. Er is dus geen kans op gebruiksfouten. Van elke 1000 vrouwen die een jaar het hormoonspiraaltje gebruiken, wordt er ongeveer 1 toch zwanger.
Voor- en nadelen van een hormoonspiraaltje
Voordelen
- Je kunt het hormoonspiraaltje niet vergeten
- Je hoeft er maar 1 keer in de 5 of 8 jaar aan te denken
- Het blijft betrouwbaar als je overgeeft of diarree hebt
- Je menstruatie is meestal korter en lichter en doet minder pijn
- Sommige vrouwen worden helemaal niet meer ongesteld, dit kan geen kwaad
- Er zitten minder hormonen in dan in de pil
Nadelen
- Het inbrengen kan pijn doen
- In de eerste weken of maanden kun je last hebben van krampen of pijn
- Een ervaren huisarts, gynaecoloog of verloskundige moet het inbrengen
- Je weet niet of en wanneer je ongesteld wordt
- Je bent niet beschermd tegen soa’s
Heb je losse seksuele contacten? Of heb je een vaste partner, maar zijn jullie niet allebei negatief getest op soa's? Gebruik dan ook een condoom om soa's te voorkomen.
Mogelijke bijwerkingen van een hormoonspiraaltje
- onregelmatige bloedingen
- minder hevige menstruaties
- helemaal geen menstruaties meer
- hoofdpijn
- puistjes
- haaruitval
- gevoelige borsten
- sombere gevoelens
- gewichtstoename
- Meer vaginale afscheiding, dit is niet ongezond
Bijwerkingen heb je vaak alleen de eerste maanden, omdat je lichaam aan de (extra) hormonen moet wennen. De één heeft meer last van bijwerkingen dan de ander. Als je bijwerkingen blijft houden en je vindt die erg vervelend, neem dan contact op met je huisarts. Je kunt dan met de huisarts kijken welke andere anticonceptie je zou kunnen proberen.
Video
In dit filmpje vertellen vrouwen wat hun ervaringen zijn met een hormoonspiraaltje.
Voor wie is een hormoonspiraaltje geschikt?
Het hormoonspiraaltje is geschikt voor vrouwen die:
- Niet elke dag aan hun anticonceptie willen denken
- De komende jaren niet zwanger willen worden
- Geen oestrogeen mogen of willen gebruiken
Overleg met de huisarts, gynaecoloog of verloskundige of een hormoonspiraaltje voor jou geschikt is. Met bepaalde aandoeningen kun je meer gezondheidsrisico's lopen. Samen kom je tot een keuze voor anticonceptie die bij jou past.
Wat kost een hormoonspiraaltje?
Een hormoonspiraaltje kost rond de €150,00. Dit moet je in één keer betalen, maar je bent dan wel voor 5 of 6 jaar beschermd. Omgerekend betaal je dus ongeveer €2,50 per maand. Als je een spiraaltje door een gynaecoloog wilt laten plaatsen, betaal je daar nog extra voor.
Tot 18 jaar vergoedt de basisverzekering jouw anticonceptie. Als je tussen de 18 en 21 bent, betaal je anticonceptie uit je eigen risico. Vanaf 21 jaar wordt anticonceptie alleen vergoed als je hiervoor een aanvullende verzekering hebt. Als je geen aanvullende verzekering hebt, moet je zelf de anticonceptie betalen.
Waar kun je een hormoonspiraaltje krijgen?
De huisarts, gynaecoloog of verloskundige schrijft een recept voor. Je haalt het hormoonspiraaltje zelf op bij de apotheek. Je moet zeker weten dat je geen soa of ontsteking hebt. Soms moet je een soa-test doen voordat de arts of verloskundige het spiraaltje plaatst.
Tips voor de partner
Denkt je partner aan een hormoonspiraaltje? Misschien vindt ze het fijn als jij mee gaat naar de huisarts voor een advies. Het kan voor een vrouw spannend zijn om een spiraaltje te laten inbrengen, ze kan bang zijn voor de pijn bij plaatsing. Je kunt vragen of ze graag wil dat jij erbij bent. Andere tips voor ondersteuning:
- Wees begripvol als ze pijn heeft of bijwerkingen ervaart van het spiraaltje
- Betaal mee aan de kosten
Gebruikt jouw sekspartner een hormoonspiraaltje, maar zijn jullie niet allebei negatief getest op soa’s? Gebruik dan een condoom.
Heb je hulp nodig bij het kiezen van het juiste anticonceptiemiddel? Gebruik onze handige anticonceptiekeuzehulp.
Weet je nu welke anticonceptiemethode bij jou/jullie zou kunnen passen? Hier lees je wat je nu kunt doen!
Veelgestelde vragen
-
Ruim 5/6 jaar geleden heb ik een hormoonspiraaltje laten zetten. Ik ben vergeten een nieuwe spiraal te laten plaatsen. Wat moet ik doen?
Neem contact op met je huisarts, gynaecoloog of verloskundige. Afhankelijk van het soort spiraaltje kan de bescherming na 5 of 6 jaar minder zijn. Gevolg hiervan is dat je zwanger kan worden.
-
Wat moet ik doen als ik denk dat mijn spiraaltje niet meer goed zit?
Je kunt zelf controleren of je spiraaltje goed zit door te kijken of je de draadjes voelt. Als je die voelt, zou je spiraaltje goed in je baarmoeder moeten zitten. Je kan ook contact opnemen met je arts, gynaecoloog of verloskundige om te laten controleren of het spiraaltje nog goed zit.
-
Kan het spiraaltje door je lichaam gaan zwerven?
Kies bij plaatsing van spiraal voor een ervaren en deskundige arts, gynaecoloog of verloskundige. Een huisarts kan je verwijzen naar een andere arts, gynaecoloog of verloskundige, die wel ervaring heeft met plaatsen. Ga na een maand terug voor controle. Er bestaat een hele kleine kans (0,001%) dat het spiraaltje buiten de baarmoeder geplaatst wordt. Vaak is dit direct duidelijk bij de plaatsing.
-
Kan je zwanger worden als je een spiraaltje hebt?
Die kans is heel klein. Een spiraaltje is nog betrouwbaarder dan de pil. Heel soms stoot je lichaam het spiraaltje af. Als dat gebeurt, is dat meestal binnen drie maanden. Laat je daarom een maand nadat het spiraaltje is geplaatst controleren. Dan kan de arts of verloskundige controleren of je spiraaltje nog goed zit.
-
Kun je onvruchtbaar worden van een spiraaltje?
Nee, als het spiraaltje verwijderd is, ben je direct weer vruchtbaar.
-
Voel je het spiraaltje zitten?
Nee, je voelt het niet zitten. Je kunt wel met je vingers de twee draadjes voelen die net uit je baarmoeder steken. Daar heb je verder geen last van. Je partner ook niet als jullie gaan vrijen. Als jij of je partner er wel last van heeft tijdens seks, kun je contact opnemen met je arts, gynaecoloog of verloskundige (tot 6 weken na het plaatsen) om de touwtjes verder af te laten knippen. Net na het plaatsen kunnen de touwtjes ook nog wat harder en stugger zijn. Ze worden vanzelf zachter. Heb je het idee dat de draadjes langer of korter zijn geworden? Misschien zit je spiraal dan niet meer goed. Maak dan een afspraak voor controle.
-
Kan je sneller een baarmoederontsteking krijgen als je een hormoonspiraaltje hebt?
Die kans is iets verhoogd in de eerste drie weken nadat het spiraaltje is geplaatst. Het is daarom belangrijk om bij plaatsing te laten checken of je niet al een sluimerende ontsteking hebt in je baarmoeder (bijvoorbeeld een soa). De arts of verloskundige kan dat eenvoudig doen.
-
Als ik een menstruatie cup gebruik, blijft het spiraaltje dan wel zitten?
De kans bestaat dat het spiraaltje losgaat bij het gebruik van een menstruatiecup. De cup trekt namelijk vacuüm, waardoor je bij het verwijderen het spiraaltje mee kunt nemen. We noemen dat ook wel expulsie. Uit onderzoek blijkt dat de kans op expulsie bij vrouwen die een cup gebruiken ongeveer 17% is, ten opzichte van 5% bij vrouwen die geen cup gebruiken. Verwijder de menstruatiecup daarom altijd voorzichtig: zorg dat je eerst het vacuüm verbreekt.