Heb je seks gehad zonder anticonceptie te gebruiken of is er iets misgegaan met de anticonceptie? Je kunt een zwangerschap misschien nog voorkomen, ook na onveilige seks. Als je geen condoom hebt gebruikt, kun je ook risico lopen op een soa.
Heb je risico gelopen op zwangerschap?
Als je penis-in-vagina seks hebt gehad zonder betrouwbare anticonceptiemethode, of er ging iets mis waardoor de anticonceptie niet meer betrouwbaar was, dan is er een risico op zwangerschap. Bijvoorbeeld als je de pil bent vergeten, te laat begonnen bent met een nieuwe ring of prikpil, of als het condoom is gescheurd. Misschien twijfel je of de pil nog goed werkt na overgeven of diarree. Wil je beslist (nog) geen kind? Als je er snel bij bent, kun je met morning-aftermiddelen in veel gevallen een zwangerschap nog voorkomen.
Morning-aftermiddelen
Er zijn een paar mogelijkheden om na onveilige seks te zorgen dat de vrouw niet zwanger raakt. Als vrouw kun je een morning-afterpil slikken of een spiraaltje laten plaatsen in je baarmoeder. Hoe sneller jullie actie ondernemen, hoe groter de kans dat een zwangerschap nog voorkomen kan worden!
De morning-afterpil
Wat de morning-afterpil doet, is de eisprong uitstellen. De zaadcellen komen dan geen eicel tegen en er kan dan ook geen bevruchting plaatsvinden. Maar als er al een eitje is vrijgekomen, kan de morning-afterpil niets meer doen. Het eitje kan dan bevrucht worden door een zaadcel. Een morning-afterpil voorkomt dus niet in alle gevallen een zwangerschap.
Daarom moet een morning-afterpil zo snel mogelijk ingenomen worden na de onveilige seks. Hoe sneller een vrouw de morning-afterpil slikt, hoe groter de kans dat de eisprong nog uitgesteld kan worden. Als de morning-afterpil binnen 12 uur na de seks wordt ingenomen, is de kans op zwangerschap het kleinst. Maar het kan wat later ook nog, tot 5 dagen na de onveilige seks.
Er zijn twee soorten morning-afterpillen:
- met het hormoon levenorgestel (bekendste merk is Norlevo). Deze kun je slikken tot 72 uur (3 dagen) nadat je onveilige seks hebt gehad.
- met ulipristalacetaat, een stof die je hormoonsysteem beïnvloedt (EllaOne). Deze kun je slikken tot 120 uur (5 dagen) na de seks, omdat ulipristal de ovulatie nog op het laatste moment kan remmen.
Voor beide pillen geldt: hoe sneller je hem inneemt, hoe kleiner de kans op een zwangerschap.
De morning-afterpil is te koop bij iedere drogist en apotheek voor ongeveer €15 (Norlevo) tot €20 (EllaOne). Sommige aanvullende verzekeringen vergoeden de morning-afterpil als je die hebt gekregen op recept. Als man kun je natuurlijk ook mee betalen aan de morning-afterpil.
Hoe groot is het risico?
Twijfel je of een morning-afterpil nodig is? Het hangt af van waar je in je cyclus zit en wat er precies is misgegaan met de anticonceptie. Doe de morning-after test om te weten of de morning-afterpil aan te raden is en of je de rest van je cyclus nog goed beschermd bent.
Naar de morning-after test“Tip: zorg dat je standaard een morning-afterpil in huis hebt. Dan ben je voorbereid als er iets mis gaat met de anticonceptie. Houd dan wel de houdbaarheidsdatum in de gaten.”
Wat je moet weten over de morning-afterpil
- Een morning-afterpil kan de cyclus verstoren, waardoor de menstruatie een paar dagen eerder of later kan komen. Dat is natuurlijk erg vervelend als je toch al onzeker bent over de onbeschermde seks die je hebt gehad. Als de menstruatie langer dan 5 dagen uitblijft na de verwachte datum moet je alsnog een zwangerschapstest doen, terwijl dit dus ook gewoon de bijwerking van de morning-afterpil kan zijn.
- Een morning-afterpil breekt een zwangerschap niet af en is niet schadelijk voor de vrucht.
- In een morning-afterpil zitten (veel) meer hormonen dan in de pil. Er zit bijvoorbeeld 10x zoveel van het hormoon levonorgestrel in de morning-afterpil Norlevo dan in één tablet Microgynon 30 (een veel voorgeschreven pil).
- Door de dosis hormonen kun je wat bijwerkingen krijgen, zoals misselijkheid, buikpijn en hoofdpijn. Maar lang niet iedere vrouw heeft daar last van.
- Het wordt afgeraden om meerdere keren in één cylcus een morning-afterpil te nemen, vanwege de hoge dosis hormonen en het risico op ernstige verstoring van de cyclus.
- De morning-afterpil is niet gevaarlijk of ongezond. Wanneer je je aan deze adviezen houdt, zijn de schadelijke effecten van de morning-afterpil beperkt. De cyclus herstelt zich weer snel. Dit is ook de reden dat na gebruik van de morning-afterpil doorgegaan of gestart moet worden met reguliere anticonceptie.
- De morning-after pil werkt minder goed als je medicijnen slikt tegen epilepsie, tuberculose of hiv, of als je sint-janskruid hebt gebruikt in de afgelopen vier weken. Dan kun je beter binnen vijf dagen een koperspiraaltje laten plaatsen.
- Als je overgevoelig bent voor de stoffen in de morning-afterpil, moet je deze niet gebruiken. Ook bij bepaalde aandoeningen of medicijngebruik kan het zijn dat een morning-afterpil niet geschikt is. Ulipristal kan bij herhaalde toediening schadelijk zijn voor de lever. Lees altijd de bijsluiter. Neem bij twijfel contact op met je huisarts.
- Overgegeven of diarree? Als je binnen 3 uur na het slikken van de morning-afterpil moet overgeven, slik er dan zo snel mogelijk nog één.
Alleen voor noodgevallen
Gebruik de morning-afterpil alleen als er iets mis is gegaan met het gebruik van anticonceptie. Anticonceptie beschermt immers beter tegen zwangerschap! Gaat er vaak iets mis met de anticonceptie? Vergeet je bijvoorbeeld vaak de pil? Scheurt het condoom wel eens? Misschien past een ander middel dan beter bij jou/jullie. Doe de online keuzehulp en ga voor een advies altijd naar je huisarts of een Sense spreekuur (voor jongeren tot 25 jaar).
Naar de anticonceptie keuzehulp“De morning-afterpil wordt ook wel een ‘noodpil’ genoemd, omdat het een noodoplossing is en geen vervanging van anticonceptie!”
Koperspiraal
Je kunt ook tot vijf dagen nadat je onveilige seks hebt gehad een koperspiraaltje laten plaatsen. Dat voorkomt dat zaadcellen een eitje bevruchten en dat een eventueel bevrucht eitje niet kan innestelen. Het voordeel van het koperspiraal is dat je ook in de toekomst beschermd bent tegen ongewenste zwangerschap, wel vijf tot tien jaar. Je moet het koperspiraal laten inbrengen door een arts, verloskundige of gynaecoloog. Als je dit wilt, maak dan zo snel mogelijk een afspraak bij je huisarts of gynaecoloog om te bespreken of een koperspiraal voor jou geschikt is.
Wel of niet zwanger?
Laat de menstruatie op zich wachten? Dan is het verstandig een zwangerschapstest te doen. Een morning-afterpil kan een zwangerschap immers niet altijd meer voorkomen. Een morning-afterpil is niet schadelijk voor de zwangerschap.
Keuze bij ongewenste zwangerschap
Als je toch zwanger bent en (nu nog) geen kind wilt krijgen, kun je ervoor kiezen de zwangerschap af te laten breken. Je kunt een afspraak maken bij je huisarts of een abortuskliniek om te praten over de mogelijkheden.
Misschien wil je niet voor een abortus kiezen, of twijfel je. Of misschien denken jij en je partner er verschillend over. Het is extra lastig als je partner of je ouders niet mogen weten dat je zwanger bent, en jij er alleen voor staat. Wil je hulp bij een goed besluit? Op www.infopuntonbedoeldzwanger.nl kun je 24 uur per dag terecht voor een gesprek via chat. Zij verwijzen je desnoods door naar hulp in jouw buurt. Je kunt ook naar je huisarts of een Sense-spreekuur gaan.
Als je onbedoeld zwanger bentAnticonceptie én condoom!
Natuurlijk is een vrouw niet alleen verantwoordelijk voor het voorkomen van een onbedoelde zwangerschap. Wel worden de meeste anticonceptiemiddelen door een vrouw gebruikt. Er kan altijd iets mis gaan met het gebruik van anticonceptie. Gebruik bij losse seksuele contacten in elk geval een condoom. Zorg dat je als man, maar ook als vrouw, altijd een condoom op zak hebt.
Risico op soa’s
Als je geen condoom hebt gebruikt of er ging iets mis met het condoom, dan kun je ook risico lopen op een soa. Tenzij je een vaste partner hebt en zeker weet dat je beiden geen soa hebt. Doe een soatest om zeker te weten of je geen soa hebt! Je kunt je op soa’s laten testen en behandelen bij de huisarts of bij de GGD. Tot 25 jaar kun je hiervoor terecht bij een Sense spreekuur.
Meer over soa'sLees hoe je wél veilige seks hebt zonder zorgen!
“Heb je geen vaste partner? Wil je geen soa of kind van je onenightstand? Zorg dan dat je altijd condooms bij de hand hebt voor onverwachte seks. Als man én als vrouw!”
Doe de morning-aftertest om te bepalen of jullie risico lopen op zwangerschap en of de anticonceptie nog betrouwbaar is.
Ben jij (zorg)professional en wil je deze informatie delen met jouw cliënten? Download dan de morning-aftermiddelen flyer.
Veelgestelde vragen
-
Kan je zwanger raken zonder klaarkomen in de vagina?
Een zwangerschap kan alleen ontstaan door penis-in-vagina seks. Ook zonder zaadlozing in de vagina bestaat er een risico op zwangerschap, omdat er zaadcellen in het voorvocht kunnen zitten. Als je geen anticonceptie hebt gebruikt, heb je dus onveilige seks gehad. Doe de morning-aftertest om te checken of het verstandig is om de morning-afterpil te halen.
-
Is de morning-afterpil slecht voor je?
De morning-afterpil is niet ongezond, en je wordt er ook niet onvruchtbaar van. De meeste vrouwen hebben geen last van bijwerkingen, maar het kan zijn dat je een paar dagen wat misselijk bent of last hebt van duizeligheid, hoofdpijn, buikpijn, gevoelige borsten of sombere gevoelens.
-
Hoe vaak kan ik een morning-afterpil slikken?
Het is niet gevaarlijk om meerdere keren in een maand de morning-afterpil te slikken, maar het is niet verstandig. Je hormoonsysteem en je menstruatiecyclus raken verstoord en hoe meer hormonen, hoe meer kans op bijwerkingen. Gebruik een betrouwbaar anticonceptiemiddel!
Hoe vaak je de morning-afterpil ook slikt, hij blijft z’n werk doen. Maar als je al een eisprong hebt gehad, kan de morning-afterpil die niet meer stoppen. Dus als je geen betrouwbare anticonceptiemethode gebruikt en na de seks steeds een morning-afterpil slikt, is de kans groot dat je een keer zwanger raakt.
-
Is de morning-afterpil een abortuspil?
Nee. De morning-afterpil kan ervoor zorgen dat je niet zwanger raakt, door de eisprong uit te stellen. De ‘abortuspil’ is medicatie om een zwangerschap (tot 9 weken) af te breken.
-
Waar koop ik de morning-afterpil 's avonds en in het weekend?
Kijk welke drogisterijen in jouw buurt ’s avonds of op zondag open zijn. Misschien moet je daarvoor naar een stad of naar een groot treinstation. Op de deur van je apotheek staat welke apotheek dat weekend open is.
-
Ik durf de morning-afterpil niet te kopen... Wat kan ik dan doen?
Wil je niet herkend worden als je de morning-afterpil koopt? Of schaam je je dat je onveilige seks hebt gehad? Je kunt ook iemand anders vragen om de morning-afterpil voor jou te kopen. Of naar een drogist gaan in een andere plaats dan waar je woont. De morning-afterpil is ook online verkrijgbaar, maar dan heb je hem niet heel snel in huis. Je loopt dan meer risico op een zwangerschap.
-
Moet ik doorgaan met anticonceptie als ik de morning-afterpil heb geslikt?
Was je de pil, ring of pleister vergeten en had je daarom de morning-afterpil nodig? Ga door met je anticonceptie na het slikken van de morning-afterpil. Gebruik daarnaast de eerste 7 dagen een condoom, daarna ben je door je anticonceptie weer goed beschermd.
Wil je beginnen met hormonale anticonceptie? Dat kan meteen, overleg met je huisarts wat het beste bij je past. Ook dan ben je de eerste 7 dagen nog niet goed beschermd en moet je een condoom erbij gebruiken als je seks hebt.
-
Hoe weet ik of de morning-afterpil heeft gewerkt?
Je zult moeten wachten tot je ongesteld wordt om te weten of je zwanger bent. Door het gebruik van de morning-afterpil komt de menstruatie soms eerder of later. Je kunt een zwangerschapstest doen vanaf de eerste dag dat je normaal gesproken ongesteld zou worden. Eerder testen heeft geen zin, want dan heeft je lichaam nog niet voldoende zwangerschapshormonen aangemaakt. Je kunt een zwangerschapstest kopen bij de drogist, de apotheek of online vanaf 5 euro.
Het kan zijn dat je door de morning-afterpil bloedverlies hebt buiten je menstruatie. Als er sprake is van abnormaal veel of weinig bloedverlies na het gebruik van de morning-afterpil is het aan te raden om even langs de huisarts te gaan.