Kanker

Gevolgen van kanker op seksualiteit en intimiteit

Kanker kan op verschillende manieren invloed hebben op uw seksualiteit en intimiteit. Hierbij kunnen lichamelijke, psychische en/of sociale gevolgen een rol spelen.

Lichamelijke gevolgen

Je lichaam reageert anders. Het hebben van kanker heeft soms een directe invloed op het lichaam. Je kunt merken dat je lichaam anders of minder goed reageert op seksuele prikkels. Zo kun je minder zin hebben in seks of je wordt bijvoorbeeld niet meer opgewonden als je aangeraakt wordt, terwijl dat voor de ziekte wel zo was. De geslachtsdelen kunnen minder gevoelig zijn en het orgasme kan minder sterk voelen of uitblijven. Een erectie kan minder vaak voorkomen of je vagina wordt minder snel vochtig. Kanker kan ook indirect invloed hebben op je seksuele leven. Je seksuele leven kan veranderen door de gevolgen van de ziekte. Dit kan bijvoorbeeld door pijn, stijfheid, vermoeidheid, energieverlies, incontinentie of verlamming.

Medicijnen en operaties

Krijg je medicijnen en/of heb je een operatie gehad? Dan kan dit invloed hebben op je seksuele leven. Medicijnen tegen kanker hebben vaak bijwerkingen die invloed kunnen hebben op je seksueel functioneren. Sommige medicijnen verminderen de zin in seks, andere kunnen bijvoorbeeld problemen geven met de erectie of een droge vagina veroorzaken. Of ze kunnen problemen bij het orgasme veroorzaken. Bij sommige operaties kunnen zenuwen en/of bloedvaten beschadigd raken die nodig zijn voor het seksueel functioneren. Soms moeten de geslachtsorganen of een deel daarvan worden verwijderd tijdens een operatie. Ook kunnen er zichtbare veranderingen van het lichaam zijn als gevolg van de operatie. Het lichaam moet na een operatie herstellen. De wond kan pijn doen en het lichamelijke herstel kan energie kosten waardoor u zich vermoeid kan voelen. Al deze dingen kunnen ervoor zorgen dat de zin om te vrijen of intiem zijn afneemt of dit (tijdelijk) onmogelijk maken.

Psychische en/of sociale gevolgen

De manier waarop u uw seksualiteit beleeft kan door kanker veranderen. Dingen die voor de ziekte konden, kunnen soms niet meer. Dit kan leiden tot:

• gevoelens van verdriet en rouw (‘ik ben zo veel kwijtgeraakt’)
• gevoelens van boosheid (‘waarom ik?’)
• gevoelens van somberheid waardoor je minder zin hebt in seks
• bezorgdheid over het functioneren van je lichaam (‘werkt mijn lichaam nog mee?’), waardoor je seks kan vermijden

Het hebben van kanker brengt ongetwijfeld stress met zich mee. Maar ook je partner(s) kan/kunnen veel stress ervaren. Hierdoor kan de behoefte aan seks veranderen.

Veranderd lichaamsbeeld

Kanker kan ook invloed hebben op de manier waarop je naar jezelf kijkt. Je kunt minder zeker zijn over je eigen lichaam of jezelf minder aantrekkelijk vinden. Bijvoorbeeld wanneer er bij borstkanker een of beide borsten moet worden afgezet, of als gevolg van andere littekens, verlies van haar. Dit kan invloed hebben op de wijze waarop je omgaat met seksualiteit. Het kan zijn dat je je onzeker voelt en/of last hebt van angst voor terugkeer van de ziekte. Deze angsten kunnen ook spelen bij je partner. Een bekende reactie van mensen die (langdurig) ziek zijn, is dat zij de gevoelens in hun lichaam ‘uitschakelen’. Onbedoeld schakelen zij daarmee ook hun seksuele gevoelens uit. Het kan ook voorkomen dat de zin in seks niet terugkomt na de behandeling van kanker.

Je relatie(s)

Een ziekte kan een ingrijpende invloed hebben op uw relatie. De relatie kan hechter worden. Maar het kan soms ook zijn dat de relatie ongelijkwaardig wordt, omdat de zieke partner in bepaalde dingen afhankelijk is van de gezonde partner. Dit kan zich ook uiten op het gebied van seksualiteit. Ook kan de behoefte aan seksualiteit door de ziekte uiteenlopen: de één wil meer of anders dan de ander. Veel partners zoeken naar evenwicht tussen de zorg voor de ander, de zieke partner, en de zorg voor zichzelf. Soms ontstaan er problemen bij de partner als reactie op de ziekte. Die kunnen te maken hebben met zorgzaamheid (de ander geen pijn willen doen), met angst, maar ook met solidariteit, afkeer, onwennigheid, verdriet of onzekerheid.